आठ महिनामा दर्जनौ सर्घष झेल्दै आज पाटी एकता

काठमाडौँ । फरक–फरक धारको राजनीतिक अभ्यासबाट उदाएका एमाले र माओवादी केन्द्र अब एउटै पार्टी भएका छन् । सात महिना लामो बहस, छलफल र विवादलाई साम्य पार्दै दुई पार्टीबीच एकताको कोर्स टुंगिएको हो ।

पछिल्लो सातमहिनामा यी दुई पार्टीबीच बेला–बेलासहमति र बेलाबेला विवाद भयो, अन्तिममा दुई पार्टीबीच एकता भयो ।

नेपालको इतिहासमा भएका एकताका प्रयास हेर्दा यी दुई पार्टीको छोटो अभ्यासले सम्भव एकता आफैमा सुखद् छ । तर निरन्तरता भने चुनौतिपूर्ण छ ।

एकताकालागि जेठ २ मा भएको दुई अध्यक्ष केपी ओली र प्रचण्डबीचको वार्ता निर्यायक तहमा पुग्यो । केपी ओलीले प्रधानमन्त्रीको पद समाले पश्चात दुई पार्टीबीच दुरी बढेका घटना बाहिर आएका थिए । जसले एकतामा अन्यौलता पैदा गरेको थियो ।

नेपालका कम्युनिष्ट पार्टीको विशेषता ‘फुट’ लाई जोड्दै दुई ठुला कम्युनिष्ट एक हुने ठाँउमा पुगेका हुन् । एक अर्काका कट्टर विरोधिका रुपमा चिनिएका दुई पार्टी, आफ्ना मनमुटाव र स्वार्थ तोड्दै एकै धारको राजनीतिमा जोडिन आए ।

पार्टी एकताको लागि असोज १७ को सुरुवात ‘लक्की’ सावित भयो । त्यसदिन यता एकताका लागि भएका छलफल शृंखला जेठ २ सम्म आउँदा निर्णायक बने । यो बीचमा दुई पार्टीबीच एकताका धेरै प्रयास भए । जसले एकता सम्भव तुल्लायो ।

१७ असोज–चुनावी गठबन्धन र एकता घोषणा

एमाले र माओवादी केन्द्रले गत असोज १७ गते चुनावी गठबन्धन र वाम एकता अभियान घोषणा गरे त्यो आफैंमा अप्रत्याशित थियो । ६ बुंदे सहमतिमार्फत चुनाव पश्चात पार्टी एकता गर्ने निर्णय सार्वजनिक गरे ।

निकै उत्साहपूर्व सभागृहमा भएको घोषणा कार्यक्रममा दुई अध्यक्ष हसिलो मुद्रामा थिए । अन्य नेता कार्यकर्तामा पनि उत्साह थियो । त्यहि दिन फरक सैद्धान्तिक धरातलका दुई ठुला कम्युनिष्ट एउटै धारमा आउने प्रतिबद्धता जाहेर गरे । पार्टी एकताको लागि एकता संयोजन समिति गठन त्यसैदिन भयो ।

१८ असोज– गठबन्धन घोषणाको दोस्रो दिन दुई पार्टीबीच चुनावी क्षेत्र र सिट बाँडफाँड गरे । ६०–४० को अनुपातमा क्षेत्र र सिट बाँडफाँड भयो । त्यहिदिन चुनावी घोषणा पत्र मस्यौदा बनाउन समिति गठन भयो ।

२१ कात्तिक– संयुक्त चुनावी घोषणापत्र सार्वजनिक

दुवै पार्टीका शीर्ष नेताको उपस्थितिमा कात्तिक २१ मा संयुक्त घोषणापत्र सार्वजनिक गरे । एमाले अध्यक्ष केपी ओली र माओवादी अध्यक्ष प्रचण्डले घोषणापत्र सार्वजनिक गरेका थिए ।

घोषणापत्र सार्वजनिक कार्यक्रममा एमाले अध्यक्ष केपी ओलीले घोषणापत्र एमाले र माओवादीको साझा अवधारणा भएको भन्दै घोषणापत्र कार्यन्वयन गरेरै छाड्ने बताएका थिए ।

सो अवसरमा बोल्दै प्रचण्डले मुलुकको विकास र स्थायित्वलाई आधार बनाएर घोषणापत्र तयार गरिएको बताएका थिए । दुवै अक्ष्यक्षले पार्टीको घोषणापत्र मात्र नभएर राष्ट्रको घोषणापत्र भनेर बुझ्न आग्रह गरेका थिए । मंसिर १० र २१ गते दुई चरणमा प्रदेश र प्रतिनिधिसभाको निर्वाचन तय भएको थियो ।

दुवै दल स्थिर सरकार बनाउने र पार्टी एकता गर्ने प्रतिबद्धताका साथ निर्वाचनमा होमिए । जसअनुसार जनताले वाम गठबन्धनलाई बलियो बहुमत दिए ।

२ पुस –देउवाको राजीनामाको आग्रह

दुवै तहका निर्वाचनको परिणाममा वामगठबन्धनलाई बलियो बहुमत प्राप्त भयो । तर, पनि तत्कालिन प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवाले राजीनामा दिएका थिएनन् । एमाले अध्यक्ष समेत रहेका ओली प्रधानमन्त्री हुने निश्चित जस्तो थियो । देउवालाई दवाव दिन पनि पुस २ गते संयुक्त पत्रकार सम्मेलन गरेका थिए । उक्त कार्यक्रममा दुवै अध्यक्षले देउवाको राजीनामा माग गरेका थिए । तर देउवाले फागुन ३ गते राजीनामा दिएका थिए ।

२५ पुस– कार्यदल गठन

प्रदेश र प्रतिनिधि सभाको निर्वाचनका परिणामले बाम गठबन्धनलाई बहुमत प्राप्त भयो । केन्द्र र ६ वटा प्रदेशमा बाम गठबन्धनको सरकार सजिलै बन्न सक्ने परिणाम थियो । राष्ट्रिय सभा, प्रदेश सभा र प्रदेश सरकार लागि कार्यदल गठन भयो ।

१८ माघ – सिट बाँडफाँडका लागि कार्यदलको प्रतिवेदन अनुमोदन

एमाले माओवादी एकता संयोजन समितिको वैठकले राष्ट्रियसभा सदस्य निर्वाचन सम्बन्धी कार्यदलको प्रतिवेदन अनुमोदन गरेको थियो । ओली निवास बालकोटमा भएको वैठकले सुवास नेम्वाङ नेतृत्वको कार्यदलको राष्ट्रिय सभा सदस्यको सिट बाँडफाँड सम्बन्धी प्रतिवेदन अनुमोदन गरेको हो ।

नेम्वाङ नेतृत्वको कार्यदलले राष्ट्यि सभाका ५६ सिट मध्य ४३ सिटमा गठबन्धनले उमेद्वारी दिने निर्णय गर्दे एमाले २९ माओवादी १४ उमेद्वार उठाउने निर्णय गरेको थियो ।

२ फागुन–एकता संयोजन समितिको वैठक

दुवै पार्टीको आन्तरिक बैठकपछि बसेको एकता संयोजन समिति बैठक चार घण्टा चलेको थियो । निर्माण व्यवसायी शारदाप्रसाद अधिकारीकोे ललितपुर मानवभवन स्थित घरमा वैठक बसेको थियो । त्यसअघि पार्टीको आन्तरिक बैठकमा दुवै पार्टीका अध्यक्षले एकताको मोडालिटीमा जुटेको समझदारीको ब्रिफिङ गरेक थिए ।

दुवै अध्यक्ष सह(अध्यक्ष हुने र आलोपालो सरकारको नेतृत्व गर्ने समझदारीको ब्रिफिङ बैठकमा नेताहरुले गरेका थिए । एकता प्रक्रियालाई निष्कर्षमा र्पुयाउन बसेको बैठकले तर, एमाले माओवादीबीच सैदान्तिक कुरामा सहमति जुट्न नसक्दा विवादको सुरुवात यँहाबाट भएको थियो ।

फागुन ३ –बामगठबन्धनबाट केपी ओली प्रधानमन्त्रीमा नियुक्त

फागुन २ गते ललितपुरको मानभवनमा बसेको एकता संयोजन समितिको बैठकले नयाँ प्रधानमन्त्री चयनका लागि तत्काल राष्ट्रपतिसमक्ष दाबी प्रस्तुत गर्ने सहमति गरेको थियो । त्यहि वैठकमा ओली प्रधानमन्त्री बन्ने निर्णय भएको थियो ।

त्यो बैठकमा जवज विवादले माओवादी सरकारमा सामेल नहुने निर्णइ ग¥यो । तर, ३ गते माओवादीले ओलीलाई प्रधानमन्त्रीमा सहयोग गर्ने पत्र राष्ट्रपतिलाई दियो । ओली त्यसै दिन प्रधानमन्त्रीमा नियुक्त भए । तर माओवादी सरकारमा सहभागी भएन ।

फागुन ७ – सातबुँदे सहमति

फागुन ७ को मध्यरातमा भएको निर्णयले एकता हुनेमा बिस्वास पैदा भयो । दुई दलका नेताहरुले पार्टी एकताका सातबुँदे सहमतिमा हस्ताक्षर गरेका थिए । प्रधानमन्त्री निवास बालुवाटारमा भएको दुई दलको एकता संयोजक समितिको बैठकले नयाँ पार्टीको नाम नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी राख्ने निर्णय गरेको थियो ।

एकतापछि पार्टीका नाम नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी राख्ने र माक्र्सवाद–लेनिनवादलाई निर्देशक सिद्धान्त बनाउने सहमति भएको थियो । त्यहिदिन दुईजना अध्यक्ष रहने सहमति भएको थियो । ने।क।पा। ९एमाले० ले अबलम्वन गरिआएको ‘जनताको बहुदलीय जनवाद’ र ने।क।पा। ९माओवादी केन्द्र०ले अवलम्वन गरि आएको ‘माओवाद र २१ औं शताब्दीमा जनवाद’ सम्बन्धी विषयहरुमा विधिसम्मत छलफल गरी आवश्वयक परिमार्जन र विकास गर्न सकिने सहमति भएको थियो ।

महाधिवेशनसम्म पार्टीको मूल नेतृत्व र केन्द्रीय बैठकहरुको अध्यक्षता दुबै पार्टीका वर्तमान अध्यक्षद्वारा आलोपालो प्रणालीबाट गर्ने साथै सरकारको नेतृत्वमा समेत सोही आलोपालो प्रणाली अपनाउने लगाएतका निर्णय भएका थियो । २२ चैत कार्यदलको राजनीतिक र संगठनात्मक प्रतिवेदन संयोजन समितिलाई पेश भएको थियो ।

जेठ २ गते सवै कुरा मिले

ओली र प्रचण्डबीच वान टू वान कुरा भयो । यही नै पार्टी एकता गर्ने अनितम सहमति बन्यो । त्यसपछि आजको दिन पार्टी एकताका लागि गर्ने कामको कार्यसूचि तय भयो ।संगठनात्मक भागबन्डाको काम सकियो । एमाले स्थायी समिति र माओवादी केन्द्रीय सचिवालयको बैठक बस्यो ।

जेठ ३ गते एकता कोर्स सकियो

विहान मदन दिवस मनाए । असोज १७ गते सभागृहबाटै पार्टी एकता गर्ने घोषणा गरेका दुई दलले आठ महिनापछि सभागृहबाटै एकताको कोर्स टुंगाए ।